روانشناسی
5 گام برای غلبه بر کمالگرایی افراطی
شهریور
کمال گرایی از جمله اصطلاحاتی است که ممکن است آن را برای موفقیت لازم بدانید. بسیاری از افراد چنین فکر می‌کنند که برای موفق شدن نیاز به کمال گرایی دارند و حرکت در جاده موفقیت را بدون ابزار کمال گرایی ناممکن می‌دانند.
افراد کمال گرا چگونه فکر می کنند؟
ورود به دنیای ذهنی یک فرد کمال گرا می‌تواند ورود به دنیای سرشار از باید و نباید، اصول خشک و ایده آل گرایی باشد.”باید این کار را انجام دهم، باید موفق شوم، باید نفر اول شوم، باید بهترین کار را پیدا کنم” جملاتی هستند که معمولا از زبان افراد کمال گرا می‌شنوید.
می‌توان گفت دنیای این افراد، دنیای سیاه و سفید است و در آن خبری از رنگ‌های متنوع نیست. از نظر کمال گراها، اوضاع می‌تواند کاملا خوب و یا کاملا بد باشد. هیچ نقطه وسطی وجود ندارد و موفقیت مساوی با بهترین بودن است.
بر اساس این سبک تفکر، اگر کاری شروع نشود، بهتر از آن است که بهترین نباشد و تنها کسانی مستحق احترام، تقدیر و تحسین‌اند که در کارشان بهترین باشند.
کمال گراها، برای خودشان ارزشی قائل نیستند، مگر آنکه بتوانند بیشترین حد بازدهی و عملکرد را داشته باشند. به عبارت دیگر احساس ارزشمندی آن‌ها مشروط به کسب موفقیت است و تجربه شکست و ناکامی می‌تواند آن‌ها را تبدیل به بی‌ارزش‌ترین و بی‌فایده‌ترین موجودات کره زمین کند.
معمولا افراد کمال گرا فکر می‌کنند وقتی دوست داشتی و مورد پذیرش دیگران هستند که بهترین باشند و همین باعث می‌شود که هیچوقت احساس رضایت نکنند.
عوارض کمال گرایی
تجربه زندگی در دنیایی که به آن اشاره شد می‌تواند فرد را مستعد بیماری‌ها و مشکلات روانی زیادی کند. حساسیت بیش از حد در خصوص اشتباه و یا ناکامی خطر ابتلا به افسردگی را به گونه ی قابل توجهی افزایش می دهد. همچنین به تعویق انداختن کارها به دلیل ترس از ناکامل بودن می‌تواند فرد را بیش از حد مضطرب کند و در معرض انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی قرار دهد.
افراد کمال گرا در روابط بین فردی، شروع دوستی ها، اقدام برای ازدواج، انتخاب شغل و شروع کسب و کار نیز تعارضات و تردیدهای بی شماری را تجربه می کنند، که می‌تواند منجر به فرصت سوزی شود.
با این اوصاف به خوبی درک خواهید کرد که چرا جاده موفقیت و جاده کمال گرایی دو مسیر کاملا جدا هستند و قرار گرفتن در مسیر کمال گرایی چگونه می‌تواند شما را از دستیابی به موفقیت دور کند.
چگونه بر کمال گرایی غلبه کنیم؟
ممکن است احساس کنید ویژگی های ذکر شده تا حد زیادی درباره شما صدق می‌کند ولی علی رغم آگاهی از آن‌ها، در غلبه بر کمال گرایی دچار مشکل هستید. در ادامه درباره روش‌هایی که می‌تواند در کاهش کمال گرایی به شما کمک کند صحبت خواهیم کرد.
1. اولین و مهم‌ترین اقدام آن است که افکار اصلی تقویت کننده کمال گرایی را شناسایی و اصلاح کنید.
این افکار می توانند سوخت لازم برای عمل کردن بر مبنای کمال طلبی را فراهم کنند و شما را در این جاده ی پر پیچ و خم و بی سر و ته پیش ببرند. از طریق بررسی لیست زیر، مهم ترین افکار خود را شناسایی کنید؛
-
- همه چیز همواره باید کامل باشد.
- بدون کامل بودن، محال است موفق شوم.
- تنها در صورتی ارزشمند هستم که به موفقیت برسم.
- لیست طولانی از بایدها و اجبارها.
- کوچک ترین اشتباه مساوی با شکست است.
- ناکامی و شکست فاجعه آمیز و غیر قابل تحمل است.
- برای اجتناب از ناکامی راهی جز کامل بودن وجود ندارد.
به عنوان یک فرد کمال گرا ممکن است با یک یا چند مورد از باورهای ذکر شده فوق درگیر باشید.
2. با افکار کمال گرایانه خود، چالش کنید.
بهتر است افکارتان را یادداشت کنید و در مورد آن‌ها فکر کنید. به عنوان مثال می‌توانید با فکر “همه چیز باید همیشه کامل باشد” اینطور چالش کنید که ”این فکر از کجا آمده؟ چه کسی گفته اگر کامل نباشم موفق نمی‌شوم؟ از دوستانم چه کسانی را می‌شناسم که کامل نیستند اما کارهایشان در حال بهبود و رشد است؟”
چالش پیوسته با افکار می‌تواند منجر به ایجاد تغییرات شناختی قابل توجهی شود. در صورتی که بتوانید باورها و افکارتان را تغییر دهید، در حقیقت منبع تغذیه رفتارهای کمال طلبانه را خاموش کرده‌اید و خواهید توانست از یک زندگی طبیعی لذت ببرید.
3. برای رهایی از کمال گرایی بایدها را کنار بگذارید.
در نظر گرفتن حجم زیادی از بایدها می‌تواند به شدت مانع حرکت و رشدتان شود. پیشنهاد می‌کنیم در طی روز به بررسی جملات و افکارتان بپردازید و به این توجه کنید که در طی یک روز، چه تعداد از باید برای رفتارها و تصمیم‌هایتان در نظر می‌گیرید؟ باید درس بخوانم، باید اول شوم، باید کار بهتری دست و پا کنم و…
مواجه شدن با بایدها می‌تواند باعث ایجاد ترس، مقاومت، سکون و بی حرکتی شود. بجای استفاده از باید، از خودتان بپرسید ”من چه نیازها، خواسته‌ها و آرزو‌هایی دارم؟” بر خواسته‌ها و آرزوهایتان تمرکز کنید و روش‌هایی برای محقق کردن آن‌ها انتخاب کنید.
جمله ”خواسته و آرزوی من این است که کار مناسبی پیدا کنم” باعث می‌شود تا بتوانید راحت‌تر به دنبال شغل مناسبتان بگردید و آن را پیدا کنید. این جمله بیش از آنکه به ترس‌ها و نگرانی‌ها اشاره کند، به آرزوها و نیازهایتان تمرکز دارد و شما را برای حرکت، با انگیزه می‌کند.
۴. اولویت‌هایتان را مشخص کنید.
حالا که تصمیم دارید به جای بایدها، بر خواسته‌هایتان از زندگی تمرکز کنید، لازم است بتوانید آن‌ها را اولویت‌بندی کنید. ممکن است خواسته‌های زیادی داشته باشید. پس لازم است آن‌ها را به ترتیب اولویت قرار دهید و برای محقق کردن آن‌ها دست به کار شوید. این اولویت‌بندی می‌تواند شما را از سردرگمی نجات دهد و در مسیر اقدام و عمل موثر قرار دهد. پس از دست یافتن به هر اولویت می‌توانید گزینه بعد را آغاز کنید.
5. از زیبایی های مسیر لذت ببرید.
در طول دوره تلاش، برای محقق کردن خواسته‌هایتان تلاش کنید تا از فرایند تلاش‌هایتان لذت ببرید. فکر کردن به هدف و عجله برای محقق کردن آن می‌تواند شما را زودتر از موعد خسته و بی انرژی کند. بنابراین بهتر است از زیبایی‌های مسیر موفقیت نیز لذت ببرید و با رسیدن به اولویت بعدی، خودتان را برای مواجه شدن با چالش‌های یک جاده جدید و منحصر به فرد و لذت بردن از آن آماده کنید.
امید است این مطلب در شناسایی و اصلاح کمال گرایی به شما کمک کرده باشد. همانطور که گفته شد کمال گرایی شدید ریشه در دوران کودکی و گیر کردن در تله کمال گرایی دارد. در این شرایط مشاور و روانشناس می‌تواند با انجام اقدامات تخصصی‌تر به شما کمک کند.
